Morgenboeken geven een overzicht van de landeigenaren en het aantal morgen (in Rijnland 0,86 hectare) land dat ze bezaten. Ze werden gebruikt voor het bepalen van waterschapsbelastingen, die namelijk werden omgeslagen naar het aantal morgen dat de aangeslagene bezat. Het actuele morgenboek werd beheerd door het ambacht, waar met doorhalingen en bijschrijvingen opeenvolgende eigenaren werden bijgehouden. Zodra dit te rommelig werd, werd een nieuwe versie gemaakt. Formeel moest om de vier jaar een afschrift aan het hoogheemraadschap overgedragen worden, wat echter in de praktijk niet altijd gebeurd lijkt te zijn.
Hier vindt u het resultaat van het project om alle Zoetermeerse en Zegwaartse morgenboeken van voor 1580 te bewerken. Hiermee is een aansluiting te maken op de registers van transportakten die rond 1580 aanvangen. Het oudste morgenboek van Zoetermeer (uit 1544) was al eerder bewerkt door Loek van Asperen. Teun van der Vorm heeft alle andere bewaard gebleven morgenboeken bewerkt.
Het terugvinden van percelen land in opeenvolgende morgenboeken is een lastige klus, onder andere omdat niet alle morgenboeken bewaard zijn gebleven. Ook dient er rekening mee gehouden te worden dat de landen in de morgenboeken van 1543/1544 in opdracht van het hoogheemraadschap Rijnland officieel opgemeten zijn, omdat de ambachten te weinig morgens land opgaven om minder belasting te hoeven betalen (zo min mogelijk belasting betalen is een sport van alle tijden ...). Met name Zegwaart bleek 50% meer grondgebied te hebben dan werd opgegeven. Daarna is er veel discussie geweest over de aantallen, waarbij Zegwaart wel meer morgen is gaan opgeven (en dus meer is gaan betalen), maar niet volgens de officiële gemeten oppervlakte omdat het dorp dan failliet zou gaan volgens eigen zeggen.
Bij Zegwaart is door de bewerker een poging gedaan om een perceelnummering (tussen vierkante haken) aan te brengen over de periode 1531-1580, maar het is nog niet gelukt die helemaal sluitend te krijgen.
Een interessant fenomeen zijn de 'overmorgens'. Dit zijn gebieden behorende bij Zegwaart, maar die morgengeld betalen bij Zoetermeer. Ze komen al voor in het oudste morgenboek van Zegwaart uit 1531 en schijnen al veel langer te bestaan. De achtergrond en oorsprong van deze overmorgens is vooralsnog onbekend.
Zoetermeer viel geheel onder het hoogheemraadschap van Rijnland, zodat de morgenboeken uit het Gemeentearchief en die uit het Oud Archief Rijnland beide op het gehele ambacht betrekking hebben.
1544 Zoetermeer PB Zoetermeer inv.nr. 2611568 Zoetermeer Oud Archief Rijnland inv.nr. 85041576 Zoetermeer Oud Archief Rijnland inv. 85041580 Zoetermeer Oud Archief Rijnland inv.nr. 85041590 Berkelse landen in Zoetermeer Ambacht Berkel inv.nr. 174
1657-1708 Zoetermeer PB Zoetermeer inv.nr. 2631531 Zegwaart PB Zegwaart inv.nr. 506 1543 Zegwaart - Buitenweg Oud Archief Rijnland inv.nr. 8370a1550 ca. Zegwaart - Binnenweg/Bovenweg PB Zegwaart inv.nr. 507 1564 Zegwaart - Buitenweg Oud Archief Rijnland inv.nr. 8370b 1564 Zegwaart - Binnenweg/Bovenweg PB Zegwaart inv.nr. 508 1568 Zegwaart - Buitenweg Oud Archief Rijnland inv.nr. 8370b 1570 ca. Zegwaart - Buitenweg Oud Archief Rijnland inv.nr. 8370b 1571 Index Zegwaart- Binnenweg/Bovenweg (niet meer bestaand) PB Zegwaart inv.nr. 5161580 Zegwaart - Buitenweg Oud Archief Rijnland inv. 8371 1580 Zegwaart - Buitenweg PB Zegwaart inv.nr. 509 1580 Zegwaart - Binnenweg/Bovenweg PB Zegwaart inv.nr. 509 1580 Zegwaart index PB Zegwaart inv.nr. 5181672 Zegwaart - Buitenweg Oud Archrief Rijnland inv.nr. 8372a1676 Zegwaart - Buitenweg Oud Archrief Rijnland inv.nr. 8372 1680 Zegwaart - Buitenweg Oud Archrief Rijnland inv.nr. 8372a 
